Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Alpaslan Yüksel, yaz aylarında sıklığı artan böbrek taşı hastalığı hakkında önemli bilgiler verdi.

Böbrek taşlarının normalde idrar içinde erimiş halde bulunan bazı minerallerin çeşitli nedenlerle kristalize olması ve bu kristallerin böbrek kanalları içerisinde birleşmesi sonucu oluştuğu bilgisini paylaşan Dr. Öğr. Üyesi Yüksel, “Dünyada sıklık oranları coğrafi bölgelere göre değişmekle birlikte ülkemizde bu oran oldukça yüksektir. Hemen hemen çocuklar dadahil olmak üzere her yaşta görülmesine rağmen en sık 30-60 yaş arasında ortaya çıkar ve erkeklerde daha sık görülmektedir.”dedi.

“Önemli Faktörlerden Biri de Genetik Yatkınlık”

Böbrek taşlarının oluşumunda pekçok faktörün rol oynadığına işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Yüksel, en önemli faktörlerden birinin de genetik yatkınlık olduğunu belirtti. Öğretim Üyemiz, Böbrek taşı olanların nerdeyse yüzde 40’ının, birinci derece yakınlarında taş öyküsü olduğunu da sözlerine ekledi.

“Günlük İçilen Su Miktarı Azaldıkça Taş Oluşumu Riski de O Kadar Artıyor”

Bir diğer faktöründe yaşanılan coğrafya olduğuna dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Yüksel, “Görülme sıklığı bölgeye göre değişmektedir. Asya ve Uzak Doğu ülkelerinde daha az görünürken, sıcak iklime sahip, su içme alışkanlıklarının kötü olduğu, Ortadoğu'da, Hindistan'da ve ülkemizde çok yüksek oranlarda gözükmektedir.” ifadelerini kullandı.

Protein ve karbonhidrattan zengin gıdaların tüketimi taş oluşum riskini artırırken, lifli gıdaların azalttığını kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Yüksel,“Günlük içilen su miktarı azaldıkça taş oluşumu riski de o kadar artıyor. Sıcaklığın yüksek olduğu yerlerde veözellikle yaz mevsiminde taş oluşumu daha sıktır. Bunda terleme ile su kaybının artması, böylece idrar miktarının azalması ve idrarda kristallerin çökmesini kolaylaştırıp taş oluşumuna sebep olmaktadır. Bazı ilaçlar, tekrarlayıcı idrar yolu enfeksiyonları, çeşitli böbrek hastalıkları, geçirilmiş bağırsak ameliyatları ve gut hastalığı gibi metabolik hastalıklar da taş oluşumuna neden olan diğer faktörlerdir.” diye konuştu.

“Bir Kişinin Vücudu Böbrek Taşı Üretmeye Eğilimliyse, Şikayet Olsun OlmasınKişinin Düzenli Aralıklarla Kendisini Kontrol Ettirmesi Lazım”

Böbrek taşı olan hastaların yüzde 80-90'ında taşa bağlı şikayetolduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Yüksel, “Bir kişinin vücudu böbrek taşı üretmeye eğilimliyse, şikayeti olsun olmasın kişinin düzenli aralıklarla kendisini kontrol ettirmesi lazım. Belirtiler taşın bulunduğu yere göre değişiklik göstermekle birlikte idrar akışını engelledikleri durumda bel bölgesinde bazende kasığa yayılacak şekilde şiddetli ağrı hissederler. Bu ağrılar tipik olarak zaman zaman çok şiddetlenen zaman zaman hafifleyen fakat tam olarak hiç geçmeyen (kolik ağrı) yapıdadır.Bunun dışında hasta idrarda kana bağlı kırmızılık (hematüri), bulantı, kusma, karın şişliği gibi şikayetlerle başvurabilirler.Taş aşağıya doğru düşüp idrar kanalını tıkadığında işeme ile ilgili zorluklar ortaya çıkabilir.” dedi.

Taşlar bazen enfeksiyona neden olup ateş, üşüme, titreme, terleme, halsizlik, böbrekte ağrı, idrar yaparken şiddetli yanma, bulanık ve bazen kötü kokulu idrar yapma gibi şikayetlere sebep olduğuna dikkat çeken Öğretim Üyesi, “Bu durum bazen basit idrar yolu enfeksiyonu gibi meydana gelirken bazen de ölüme bile sebep olabilen ciddi böbrek enfeksiyonlarına sebep olabilir. Bu gibi durumlarda vakit kaybetmeden doktora danışmak gereklidir.” ifadelerini kullandı.

Taş tedavisini; taşın yeri, boyutu, sertliği ve hastanın böbrek anatomisi ile genel durumuna bağlı olarak ilaç tedavisi (medikal tedavi) , vücut dışından şok dalga taş kırma tedavisi ve cerrahi yöntem (endoskopik yöntemler - açık cerrahi yöntem) olmak üzere3 ana grupta sınıflandırılabileceğini dile getiren Üroloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Yüksel, “İlaç tedavisi düşebilecek büyüklükteki yani 5mm’den küçük taşlarda taşların düşmesine yardımcı olmak, mevcut küçük taşların büyümesini engellemek veya taşların yeniden oluşmasını engellemek için verilen ilaç tedavilerini kapsamaktadır.”şeklinde konuştu.

Vücut dışından şok dalga taş kırma tedavisi (ESWL) hakkında da bilgiler paylaşan Öğretim Üyesi Yüksel, “Günümüzde de taş tedavisinde anestezi ve cerrahi müdahale gerektirmeden yaygın bir şekilde uygulanan modern taş tedavi yöntemidir. Vücut dışındaki bir kaynaktan elde edilen yüksek frekanslı ses dalgalarının (şok dalgaları) taşa odaklanarak taşın parçalanması esasına dayanır. Özellikle 2 cm’den küçük, konumu uygun taşlarda sık uygulanmaktadır.” ifadelerini kullandı.

“Açık Cerrahi Yöntem Artık Neredeyse Terkedildi”

Cerrahi yöntemi ise endoskopik ve açık ameliyat şeklinde sınıflandırıldığını belirten Dr. Öğr. Üyesi Yüksel, “Günümüzde endoskopik cihazların modernizasyonu ve cerrahi deneyimin artması ile birlikte ameliyatların nerdeyse yüzde 90’ı endoskopik yöntemle uygulanmaktadır. Endoskopik yolla taşın çıkartılması ya idrar yollarının son kısmından (Üretra) vücuda girilerek hiçbir dokuyu kesmeden böbreğe kadar ulaşılmayı sağlayan kameralı endoskopik aletlerle yapılan yöntem (RigidURS -Fleksible URS) veya bel bölgesinde deride 1 cm uzunluğunda küçük bir alan kesilerek dokuların arasından tünel oluşturularak taşa ulaşmayı sağlayan yöntemden oluşur (PCNL). Bu yöntemlerle taşa ulaşıldıktan sonra mekanik olarak veya holmium lazer ile taşlar kırılarak çıkartılır. Açık cerrahi yöntemde artık neredeyse terkedilmiş olup sadece çok büyük komplike taşlarda veya endoskopik cerrahilerde oluşan komplikasyonlarda uygulanmaktadır.”dedi.

FleksibleUreterorenoskopiYöntemi İle Hasta Ertesi Gün Taburcu Edilebilmektedir

FleksibleUreterorenoskopi(lazerle böbrek içinde taş kırılması) yöntemi hakkında bilgiler paylaşan Öğretim Üyesi, “Son yıllarda böbrek taşlarının endoskopik tedavisinde kullanılan herhangi bir dokunun kesilmesine ihtiyaç duyulmadan direk idrar yollarıyla böbreğe ulaşılıp holmium lazerle taşın kum haline getirildiği yöntemdir. Böbrekteki taşlara güvenle uygulanmakta ve hasta önemli bir komplikasyon olmadığı takdirde ertesi gün taburcu edilmektedir. Bu yöntem hastanemizde yaklaşık 5 yıldır başarılı bir şekilde uygulanmaktadır.” şeklinde konuştu.

“Günde 2-2,5 Litreden Az Olmamak Kaydıyla Bol Su Tüketilmeli”

Taş oluşumunu veya tekrarını önlemek için birtakım yaşam tarzı değişiklikleri son derece önemli olduğunu vurgulayan Dr. Öğr.Üyesi Yüksel “Bunlar günde 2-2,5 litreden az olmamak kaydıyla bol su tüketmek, çay, kahve ve kola gibi gazlı içecekleri kısıtlamak, protein ve tuzdan fakir, liften (meyve ve sebze) zengin beslenmek, şekerli gıdaları az tüketip, taş oluşumunu engelleyen sitrat içeren limon gibi turunçgil tüketimini artırmak, düzenli egzersiz ve yürüyüş yapmak.” diyerek açıklamasını tamamladı.